Sigismund III Vasa
POLSKA/ POLAND/ POLEN/ POLOGNE / LITHUANIA/ LITAUEN

Zygmunt III Waza. Portugal (10 Ducat (Dukaten), Cracow / Krakow 1612 ex. Styka collection
Aw.: Popiersie króla w koronie w prawo, w zbroi płytowej i w krezie. Płaszcz spięty broszą na ramieniu. W otoku od lewej: SIGISMVNDVS III DG REX POLO ET SVEC Rw.: Pod koroną czteropolowa tarcza z małą tarczą z herbem Snop Wazów w środku. Całość opasana łańcuchem Orderu Złotego Runa. Pod tarczą data i nominał 16 X 1Z. Legenda otokowa rozdzielona złotym runem: M D LITVA RVSI PRVSI – MASO SAM LIVON XCEmisje portugałów nie podlegały obowiązującym ordynacjom menniczym. W rozporządzeniu z 10 grudnia 1590 roku, wydanym przez Jana Firleja, podskarbiego wielkiego koronnego, czytamy: ... sztuki 5 - i 10 - dukatowe, są bite ku czci J. Królewskiej Mości, z jego popiersiem, celem rozdania ich w podarunku... Pierwsze portugały i półportugały nie posiadały nominałów. Dopiero w latach 1611 - 1612, na monetach złotych pojawił się nominał, zapisany cyframi rzymskimi: X i V. Nie jest do końca jasne, w jakiej mennicy były bite portugały. Początkowo J. Tyszkiewicz, a za nim M. Gumowski przypuszczali, że bito je w Wilnie. Jednak wybijane w Wilnie dukaty mają zarówno sygnatury podskarbiowskie, jak i znaki urzędników menniczych. Na większości portugałów i półportugałów koronnych nie umieszczano herbów poskarbiowskich, właśnie dlatego, że ich bicie odbywało się za wolą króla, nie podlegały też one nadzorowi podskarbich. Obecnie badacze uznają, iż wybijano je w Krakowie. Znane są dwie odmiany napisowe portugała 1612 r.Portugał z napisem LIVON xc, notowany jest w zbiorach: Czapskich w Krakowie, KH Wiedeń, Brnie oraz w Ermitażu. Kolejny egzemplarz znajduje się w prywatnej kolekcji w Poznaniu. Notowały go też wielkie historyczne zbiory G. Radziwiłła(1869), I. Starzyńskiej(1883); Z. Chełmińskiego, O. Kubickiego, A. Potockiego, A. Czerwińskiego, oraz zbiór rodu Czartoryskich. Portugały należą do najrzadszych monet z czasów panowania Zygmunta III i są wyjątkową ozdobą każdego zbioru. Portugał tej odmiany wystąpił tylko trzykrotnie na aukcjach. Moneta oryginalnie zakupiona w Coin Galleireis New York 9-10, 1962 roku lot 315 za 1500 $. Moneta z legendarnej kolekcji Styki.Ładny egzemplarz z zachowanym połyskiem menniczym i wiekową pomarańczową patyną. Grafii na awersie. Kopicki.1437 (R7); Kurpiewski.1740 (R)7; Friedberg.77; Kaleniecki s. 96 ; Dutkowski(złoto Wazów).62 (R7); H-Cz.1282 (R7) ; Tyszkiewicz 600mk
Waga/Weight: 34,652 g Au Metal: Średnica/diameter:
Stan zachowania/condition: 2- (EF-)